Davraz Yaşam Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Op.Dr.Sadettin ÖZCAN’ın en kıymetli organlarımızdan olan gözlerimizdeki görme problemlerinden “Refraksiyon (kırılma) Kusurları” hakkında verdiği önemli bilgileri siz değerli Burdurweb Dergisi okurları ile paylaşıyoruz.
Bir cismin görülebilmesi için, dış ortamdan göze gelen ışınların, gözün kırıcı unsurlarından (kornea, lens) geçerek retina (ağ tabaka) üzerinde odaklanması gerekir. Dış ortamdan gelen ışınlar ağ tabaka üzerinde odaklanamazsa kırılma kusurları ortaya çıkar. Refraksiyon kusurları genellikle kalıtsaldır ve 3’e ayrılır:
- Miyopi
- Hipermetropi
- Astigmatizma
MİYOPİ: Göze gelen ışınların ağ tabaka önünde odaklanması sonucu oluşur. Uzağı net görememektir. Miyop hastalar uzağı net görebilmek için gözlerini kısarlar, kısık gözle bakarlar. En sık görülen kırılma kusurudur.
- Eksen miyopisi: Miyopinin çoğunlukla nedeni gözün ön arka ekseninin uzun olmasıdır. Eksen miyopisi 5 yaş ile ergenlik arasında başlar ve büyümenin durmasına kadar (22-23 yaş) numara artışı devam eder. Bu yaşlar arasında 6 ayda bir göz kontrollerinin yapılması uygundur. Eksen uzunluğuna bağlı olan miyopide gözün derecesi ne olursa olsun göz sağlıklıdır ve düzeltme ile görme keskinliği tama ulaşır.
- Kan şekerinin aşırı yüksekliği de miyopi oluşturur veya mevcut diyoptriyi geçici olarak yükseltir. Kan şekeri normale düşünce diyoptri normale döner.
- Doğuştan miyopi seyrektir.
- Dejeneratif miyopi: Miyopinin derecesi 8 diyopitriden fazla olursa dejeneratif (patalojik) miyopi olarak adlandırılır. Bu türde ilerleme genelde büyümenin (22-23 yaş) durmasından sonra da devam eder. Ağ tabakada dejenerasyonlara yol açar. Görme her zaman tashihle (düzeltme) tama çıkarılamaz.
HİPERMETROPİ: Göze gelen ışınların ağ tabaka arkasında odaklanması sonucu oluşur. Bebeklerin çoğu(%95) hipermetrop olarak doğar. Hastalar yakını net görememekten şikayet ederler.
- Eksen hipermetropisi: Gözün ön arka ekseni kısadır. Doğuştan 1-2 diyoptri hipermetropisi olan çocukların bozukluğu 17-18 yaşlarına doğru düzelir.
- Küçük yaşta belirgin hipermetropisi olan çocuklar tespit edilmezse hem göz tembelliği, hem de içe kayma açısından risk taşırlar. Hipermetropide iki göz arasındaki numara farkı fazla olursa, yüksek olan tarafta tembellik riski fazladır. Onun için hipermetropi küçük yaşta tespit edilip, kapama tedavisi yapılmalıdır. 7 yaşından sonra kapama tedavisinin de faydası olmamaktadır.
- Gözünde kayması olan çocuklar mutlaka ilaç damlatılarak muayene edilmelidir.
ASTİGMATİZMA: Göze gelen ışınların retina (ağ tabaka ) üzerine odaklanmasına rağmen nokta halinde görülememesidir. Kişi görür fakat net olarak göremez. Astigmatlı kişi nokta halindeki bir cismi oval olarak görür. Astigmatta kornea (şeffaf tabaka) eksenlerinin kırıcılıkları farklıdır.
REFRAKSİYON (KIRILMA)KUSURLARININ MUAYENESİ
- Retinoskopi: Şu anda pek kullanılmamaktadır.
- Otomatik refraktometre: En sık kullanılan muayene aletidir. Gözde miyop, hipermetrop veya astigmat olup olmadığını varsa derecelerini gösterir. Ayrıca bebekler ve çocuklar için olan otomatik refraktometre cihazı da vardır. 6 aydan itibaren bebeklerdeki refreaksiyon kusurları tespit edilebilmektedir.
- Keratometri (oftalmometri): Astigmat derecesinin ve ekseninin tespitinde kullanılır. Çoğunlukla otomatik refraktometre ile birliktedir.
REFRAKSİYON (KIRILMA) KUSURLARININ TEDAVİSİ
- Gözlük: Miyopi kalın kenarlı (konkav-ıraksak ) camlarla, hipermetropi ince kenarlı (konveks-yakınsak) camlarla, astigmatlar ise silendirik camlarla düzeltilir.
- Kontakt lens: Refraksiyon kusurlarının hepsinde kontakt lens kullanılabilir. Günümüzde kullanılan lensler yumuşak lenstir. Kullanımda dikkat ve temizlik önemlidir.
- Cerrahi tedavi (Refraktif cerrahi): Cerrahi için kişinin 20 yaşını geçmiş ve ilerlemesinin durmuş olması gerekir. Operasyon sonrası bazen numarada geri dönüşler olabilmektedir. Gözün cerrahiye uygun olup olmadığı yapacak cerrah tarafından incelenmelidir.
Gözlük veya kontakt lens kullanımının numaranın artmasında durdurucu bir fonksiyonu yoktur. Yani gözlük veya lens kullanmak, kullanmamak, yüksek-düşük numaralı gözlük veya lens kullanmak, çok veya az okumak gözlerin numarasını yükseltmez veya azaltmaz.
KONTAKT LENSLER
Kontakt lensler görme bozukluklarının düzeltilmesinde veya göz renginin değiştirilmesinde ya da kornea (şeffaf tabaka) hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır. Görme bozukluklarının düzeltilmesinde yumuşak lensler kullanılmaktadır. Kontakt lens takılmadan önce ayrıntılı bir göz muayenesinin yapılması ve uygun ölçüde kontakt lensin seçilmesi önemlidir. Çok sıkı lens hiç hareket etmez, gözde hassasiyet oluşturabilir. Çok gevşek lens aşırı hareket eder, alt göz kapağı lensi çok hisseder.
*Göze uygun lens iyi ortalanmış olup, korneayı (şeffaf tabakayı ) kaplar.
*Göz yaşının dolaşımı için lens aşağı-yukarı bakışlarda 1-2 mm hareket etmelidir.
* Kullanıcı net ve rahat görmeli, lensi hissetmemelidir.
* Göz kırpma sonrası görüş değişmemelidir.
* Günlük lenslerle uyunması uygun değildir, denize ve havuza girilmemelidir.
* Kontakt lens kullanırken gözde kızarıklık ve batma hissi olursa lensi çıkarıp en yakın göz doktoruna başvurulmalıdır.
