Genellikle çocukluk ve ergenlik dönemlerinde ortaya çıkan çevredeki insanlar ile etkileşim kurulması gereken zamanlarda ortaya çıkan bir kaygı bozukluğu durumudur. Bu rahatsızlığı yaşayan kişiler kaygıyı genellikle topluluk önünde konuşma, sunum yapma ve yeni birisiyle tanışma gibi yakın etkileşim gerektiren durumlarda yaşarlar.
Sosyal anksiyete bozukluğuna sahip olan kişiler karşısındaki kişi tarafından olumsuz değerlendirilme ve küçük düşme korkusu yaşarlar.
Sosyal fobi yaşayan kişilerin kaygı durumu kimi zaman günlük hayat ile iç içe girebilmektedir. Adres sormak, selam vermek ve alışveriş gibi normal zamanlarda dahi kaygı yaşayabilmektedir. Kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bu kaygı ve korkular genellikle kronikleşir ve kendiliğinden geçmez. Sosyal fobi rahatsızlığına yakalanan kişilerin alanında uzman bir psikolog veya psikiyatri uzmanı tarafından terapi alması gerekmektedir.
Sosyal fobi diğer adıyla sosyal anksiyete bozukluğu genellikle erken yaşlarda başlar. Çevredekilerin gözlemlerine göre gergin, endişeli, korkulu, sessiz, utangaç ve mesafeli olarak görülen bu kişiler aksine iletişim kurmaktan ve gruplarda yer almaktan zevk almaktadır. Fakat sosyal fobisi olan bu kişiler kaygılarından dolayı bu aktiviteleri yerine getiremezler.
Sosyal Fobi Neden Oluşur ?
Sosyal fobiye birçok faktör neden olabilmektedir. Genetik sosyal fobide büyük öneme sahiptir. Ailesinde sosyal anksiyete bozukluğu olan kişilerin sosyal fobiye yakalanma olasılığı oldukça yüksektir. Genetiğin yanı sıra özellikle ergenlik döneminde yaşanan zorbalık, aile kısıtlamaları, dalga geçilme ve korkutulmalar da sosyal fobiye neden olan faktörler arasındadır.
Bunların yanı sıra aşağıdaki nedenler ile de sosyal anksiyete bozukluğu oluşabilmektedir:
1. Mizaç yapısı utangaç olan çocuklar ileriki yaşlarda sosyal fobiye yakalanabilirler.
2. Aileleri tarafından kısıtlanan ve baskı altında olan çocuklar sosyal anksiyete bozukluğu açısından risk altındadır.
3. Fiziksel görünüşünü beğenmeyen veya sağlık sorunları yaşayan kişiler sosyal fobiye açık hale gelmektedir.
Sosyal Fobinin Belirtileri Nelerdir ?
Sosyal fobiye yakalanan kişilerde ilk belirti olarak kaygı durumlarının fark edilmesinden duyduğu endişeler görülmektedir. Bu belirtiler genellikle beraberinde başka belirtileri de getirir ve kısır bir döngü haline gelir.
Anksiyete (kaygı) sosyal fobinin en sık görülen belirtisidir. Anksiyeteyi yaşayan kişiler bir topluluğa girsinler veya girmesinler yoğun bir kaygı halindedirler. Hastalar gerçekleşmesi mümkün olmayacak durumları bile düşünerek yoğun bir korku yaşarlar. Bu kaygı hastaların günlük yaşamlarını oldukça olumsuz etkiler ve kişinin sosyal etkileşimde bulunmasını imkansız hale getirir. Bu durumda acilen bir uzman doktor tarafından terapiye başlanmalıdır. Sosyal fobi yaşayan kişiler korkularının ve endişelerinin aslında yersiz olduğunun farkındadırlar. Ancak kendi başlarına bu durumun üstünden gelemezler. Bu korkular hastaların okul hayatlarını, meslek hayatlarını, aile ve arkadaş ortamını ve romantik ilişkilerini yaşanmaz bir hale getirebilmektedir.
Bunun yanı sıra sosyal fobi yaşayan kişilerde uzman doktor görüşlerine göre şu belirtiler de görülebilmektedir;
1. Sinirlilik
2. Yüzde kızarmalar
3. Mide bulantısı
4. Kusma
5. Baş ağrısı
6. Çarpıntı
7. Sık sık idrara çıkma
8. Ellerde titreme ve ses kısıklığı gibi belirtiler görülebilmektedir.
Sosyal Fobi Tedavisi Nasıldır ?
Sosyal fobi tanısı konulan hastalar en kısa sürede bir terapi eşliğinde tedaviye başlamalıdır. Sosyal anksiyete bozukluğu günümüzde üstüne düşüldüğünde kolaylıkla tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Yapılan çalışmalara göre bilişsel davranışçı tedavi yöntemlerinin sosyal fobi tedavisinde oldukça başarılı olduğu tespit edilmiştir.
Sosyal fobi rahatsızlığı bulunan kişilerde psikoterapinin yanı sıra tıbbi ilaç tedavileri de uygulanmaktadır. Antidepresanların kullanıldığı bu tedavide ilaçlar tek başına değil de tedavi desteklemek amaçlı kullanılmalıdır. Tek başına ilaç tedavisinin işe yaramadığı bu hastalıkta terapi mutlaka birincil tedavi olmalıdır.
İşte sosyal fobide kullanılan tedavi ve terapi yöntemleri;
Psikolojik Terapi: Sosyal fobi yaşayan kişilerde ilk seanstan itibaren kişinin hastalığını ve belirtilerini iyi tanıması beklenmektedir. Terapide uzmanın başarısı kadar hastanın da durumu kabullenmiş olması da hastalığı başarıyla sonuçlandırılacaktır.
İlaç Tedavisi: Sosyal fobide psikiyatri doktorları arafından tedaviyi desteklemek ve belirtileri azaltmak amacıyla tıbbi ilaç tedavisi verilebilmektedir. Bu ilaç tedavisinde serotonin miktarını arttıracak antidepresanlar, kaygı seviyesini indirmek için antianksiyete ilaçları ve hastalığın yaygın belirtilerinden olan çarpıntı, terleme ve el titremelerini azaltmak için beta bloker etkili ilaçlar kullanılmaktadır.
