DSÖ’den Maymun Çiçeği Virüsü İçin Küresel Acil Durum İlanı: Türkiye’de Durum Ne?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), maymun çiçeği virüsünün “uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu” oluşturduğunu duyurdu. Afrika Birliği de kısa süre önce Afrika ülkelerinde hızla yayılan maymun çiçeği virüsü (mpox) nedeniyle kıta genelinde acil durum ilan etmişti. Peki, maymun çiçeği virüsü nedir, belirtileri nelerdir ve nasıl bulaşır? Türkiye’de bu virüse dair bir durum söz konusu mu?
Maymun Çiçeği Virüsünün Tarihçesi ve Yayılma Durumu
Maymun çiçeği virüsü, ilk kez 1958 yılında laboratuvar ortamında tutulan maymun kolonilerinde çiçek benzeri belirtilerin görülmesiyle keşfedildi. İnsanlarda görülen ilk maymun çiçeği vakası ise 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde (DRC) kaydedildi. O zamandan bu yana, özellikle Orta ve Batı Afrika’da çeşitli insan vakaları rapor edilmiştir. Ancak son yıllarda, uluslararası seyahatler veya ithal hayvanlarla bağlantılı olarak Amerika Birleşik Devletleri, İsrail, Singapur ve Birleşik Krallık gibi ülkelerde de vakalar görülmeye başladı.
Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşır?
Maymun çiçeği virüsü, enfekte bir hayvan, insan veya kontamine materyalle doğrudan temas yoluyla bulaşır. Virüs, ciltteki kesikler, solunum yolu veya mukoz membranlar (gözler, burun veya ağız) yoluyla vücuda girer.
Hayvandan insana bulaşma genellikle hayvan ısırıkları, tırmalamaları, enfekte hayvan etinin işlenmesi veya enfekte vücut sıvılarıyla temas yoluyla gerçekleşir. İnsandan insana bulaşma ise genellikle büyük solunum damlacıkları aracılığıyla olur. Ancak bu damlacıklar kısa mesafelerde hareket edebildiği için, uzun süreli yüz yüze temas gereklidir. Bu nedenle, enfekte kişiyle aynı ortamı paylaşanlar ve sağlık çalışanları daha yüksek risk altındadır. Son yıllarda, bir toplumda belgelenmiş en uzun bulaşma zinciri, 6 ila 9 kişinin birbirine virüsü bulaştırmasıyla gerçekleşmiştir.
Maymun Çiçeği Virüsü Belirtileri Nelerdir?
Maymun çiçeği semptomları, çiçek hastalığına benzer şekilde başlar, ancak genellikle daha hafiftir. En yaygın belirtiler arasında ateş, baş ağrısı, kas ağrıları ve yorgunluk bulunur. Çiçek hastalığı ve maymun çiçeği semptomları arasındaki en önemli fark, maymun çiçeği vakalarında lenf bezlerinde şişme (lenfadenopati) görülmesidir.
Bu belirtiler, enfeksiyondan sonraki ilk 5 gün içinde ortaya çıkar. Maymun çiçeği için kuluçka süresi genellikle 7-14 gündür; ancak bu süre 5 ila 21 gün arasında da değişebilir.
Türkiye’de Maymun Çiçeği Vakası Var mı?
Türkiye’de şu ana kadar maymun çiçeği virüsüne dair yaygın bir vaka bildirilmemiştir. Ancak uluslararası seyahatlerin ve ithal hayvanların artmasıyla birlikte, dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de olası vakalara karşı dikkatli olunması gerekmektedir. Sağlık yetkilileri, virüsün yayılmasını önlemek amacıyla gerekli tedbirleri almış durumdadır.
Bu bilgiler ışığında, halkın bilinçlenmesi ve olası belirtiler konusunda dikkatli olması önem taşımaktadır. Maymun çiçeği virüsü ile ilgili gelişmeler yakından takip edilmelidir.
