Jeofizik Yüksek Mühendisi Abdurrahman Arıkan, Türkiye’nin Maldivleri benzetmesiyle son dönemde ziyaretçi akınını uğrayan Salda Gölü hakkında Burdurweb Dergisi’ne söyleşide bulundu.
Salda Gölü’ nün oluşumu ve yapısal özellikleri nelerdir?
Salda gölü’ nün oluşumu günümüzde halen tartışılan bir konudur. Bir kısım araştırmacı Salda gölü’ nün volkanizmanın etkisiyle oluştuğunu söylerken bir kısım araştırmacı da karstik bir göl olduğu konusunda ısrar etmektedir. Ben ise 2016 yılında bölgede yaptığım araştırmalarda eriyen kayaçların, kırık serpantinit bulunduran zeminden geçerken, elementler tarafından zenginleştirilen su ile dolması sonucu gölün oluştuğunu gözlemledim. Ayrıca Salda Gölü’ nde hala tektonik hareketler devam etmekte. Farklı zamanlarda yapılan dip ölçümlerinin birbirini tutmaması, dipteki çöküntülerin neticesi olabilir. Bu da gösteriyor ki gölün oluşumunda bazı tektonik hareketlerde etkili. Yani özet olarak Salda Gölü, oluşumunda tektonik hareketlerin de etkisi olan karstik bir göldür.
Gölümüzün çevresi 44 km’ dir ve derinlik olarak yaklaşık 190 m civarındadır. İçinde küçük adacıklar gözlenmektedir. Gölde magnezyum ve sodyum elementleri mevcuttur. Magnezyum sahile beyaz bir renk vermiştir. Salda Gölü Türkiye’ nin en temiz gölü olarak bilinmektedir. Bunda oldukça derin olmasının ve yeraltı suyu ile beslenmesinin katkısı da büyüktür. Yüksek alkali seviyesi ender rastlanan bir özelliktir. Göl içinde ve yakın çevresinde, göle adapte olmayı başarmış bitki hayvan ve bakteriler yaşamaktadır.
Salda Gölü sahili ile Mars yüzeyinin benzer olduğu konusunda ne düşünüyorsunuz?
Salda Gölü yüksek oranda magnezyum elementi içerir. Göldeki bakteriler, magnezyumu emip beyaz renkli hidromanyezit olarak çökelir. Yapı taşları bu mineral olan bakteri kolonileri de bir araya gelerek stromatolitleri oluştururlar. Stromatolitler ise gölün içindeki ve kıyısındaki adacıkları oluşturmaktadır. Bu adacıklar çevresel etkenlerle ayrışıp, eşsiz beyaz renkli bu sahili meydana getirmiştir.
Mars fotoğraflarında da buna benzer bir yapı görülmektedir. Bizi heyecanlandıran Salda ile Mars’ın sadece fiziksel bir benzerlik taşıması değildir. Hidromanyezitin oluşabilmesi için su içinde kümelenmiş bakterilere ihtiyaç vardır. Eğer Mars’ ta böyle bir yapı varsa bakteri de olması muhtemeldir. Bu açıdan bakınca Salda Gölü’ nü, bir oluşumun tüm evrelerini anlatan, pek çok sır barındıran doğal bir laboratuvar olarak görüyorum. İnsanların yol üstü uğrayıp 5 dakikada fotoğraf çektirdikleri yer aslında, milyonlarca yıldır süregelen görsel şölen, jeolojik bir harikanın yaşam öyküsüdür.
Sizin Saldalı olduğunuzu biliyoruz, peki son yıllarda Salda Gölü’ nün bu kadar popüler oluşunu neye bağlıyorsunuz?
Teknoloji, reklam olanağını ucuz şekilde daha erişebilir bir hale getirdi. Son iki senede Salda Gölü’nü binlerce insan ziyaret etti, her gelen şahsi sosyal hesabında paylaşım yapıyor ve bu şekilde etkileşim on binlere çıkıyor. Ayrıca firmaların reklam filmleri ve klipler de bu popülerliğin etkilerinden olarak gözükmekte.
Salda Gölü’ nün popüler oluşu beni rahatsız etmiyor. Vatandaşlarımızın bu doğa harikasını bilip görmeye hakkı var ama insanoğlunun ‘’ keşfet ve yok et! ‘’ mantığı beni biraz ürkütüyor. Kaldı ki köy halkı olarak senelerdir gölün tabi çevresinin korunması için dikkat ediyoruz ama popülerlik her zaman bilinçli insanları çekmiyor. Bir kısım turist, gölün yanına kadar arabayla iniyor veya çöp hususunda özen göstermiyor. Bu ise göl doğasının bozulmaya başlayacağının sinyallerini veriyor.
Peki göl doğasını korumak adına ne yapılabilir?
Göle olan rağbet artarak devam etmekte. Yakın gelecekte daha da katlanacağını düşünmekteyim. Göller yöresi’ nin incisi Salda Gölü henüz bozulmamış doğasıyla diğer göllere göre daha avantajlı. Türkiye’ de göl deyince ‘’ enleri’’ taşıyan bir gölümüz var ‘’ en derin, en temiz, en faydalı…’’ iklim şartlarını değerlendirmenin dışında tutacak olursak öncelikle yol, barınma ve temel ihtiyaçlar konusunda girişimlerin acilen arttırılmasını gerektiğini düşünmekteyim. 2 senedir köy halkımız betona başvurmadan beyaz adalar mevkiinde açtıkları kafe tarzı yerlerle gelen misafirlerimize yeme- içme konusunda hizmet veriyorlar. Şu anda yetkililerce nasıl bir planlama yapılıyor bilmiyorum ama açılan- açılacak işletmelerde bölge insanının değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum.
Salda Gölü hepimizin. Şimdi önümüzde iki seçenek var: Bu bilinçsiz popülerite ile birlikte ya gölümüzü diğer doğa harikaları gibi doyma noktasına gelince unutup terk edeceğiz ya da Salda Gölü’ nün yaşına ve eşsizliğine saygımızı koruyup ona hak ettiği değeri vereceğiz.
