Bucak Salebi; Burdur’un Bucak İlçesi’nde doğadan doğal olarak toplanan salep bitkisinden elde edilen lezzetli ve şifalı bir içecektir.
Bucak Salebi Tarifi
1 lt salep için gerekli malzemeler;
-1 litre süt
-1 su bardağı şeker
– 1/2 çorba kaşığı salep
Yapılışı : Süt kaynatıldıktan sonra kısık ateşte beklerken daha önceden birbiri ile karıştırılan şeker ve salep kaynayan süte azar azar ilave edilerek karıştırılmaya devam edilir.
Bu şekilde koyulaşıncaya kadar karıştırılır. Yeterli kıvama geldikten sonra servis yaparken salep fincanlarına dökülen salebin üzerine bir miktar tarçın ilave edilir.
Salep Nedir?
Salep, Orchidaceae (orkideler) ailesinin birçok türünün toprakaltı yumrularından elde edilen içecek. Ayrıca orkide türlerine Anadolu’da verilen genel ad. Sahlepgiller familyasından; tel köklü otsu bir bitkidir. Kökünde 2 tane yumru vardır. Gövdesi, dik ve silindirimsidir. Çiçekleri salkım veya başak şeklindedir.
Anadolu orkideleri aşırı toplamadan dolayı tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bilinçsizce yapılan toplama yakında bu içeceğin, Orkidelerin tükenmesinden mütevellit içilememesine ya da çok ama çok pahalı olmasına sebep olacaktır. Doğal dengenin bozulmaması ve bir canlı grubumuzun daha silinip gitmemesi için gereken duyarlılığı göstermemiz gerekmektedir. Daha fazla bilgi için buraya bakabilirsiniz.
Osmanlıdan bu yana yukarıda sayılan etkilerin varlığı söylenegelse de içerdiği müsilaj yapısında maddelerden kaynaklı öksürük dindirici etkisi dışında tıbben kanıtlanmış bir etkisi yoktur. Özellikle afrodizyak (cinsel istek arttırıcı) etkisi kesinlikle bilimsel bir söylem olamaz. Müsilaj (suyla şişen maddeler) içeren her gıda kabız engelleyici olarak düşük bir etkiye sahiptir.
Salep borsası Burdur’un Bucak ilçesindedir. Tüm Türkiye’deki salepler burada alınıp satılmaktadır. Salep bitksinin kökü mevsiminde toplanır. Bir süre kurutulduktan sonra toz haline getirilir. Daha sonra isteğe göre tarçınla harmanlanır. Sütle birlikte kazanlarda uzun süre kaynatılır ve hazır hale getirilir.
Kullanılan yeri köklerindeki yumrularıdır. Yurdumuzda bir çok çeşidi vardır. Salep yumruları müsilaj, glikoz ve uçucu bir yağ taşır. İçerdiği en önemli madde glikomannandır. Su ve sütle birlikte kullanıldığında şiştiği için yaygın bir şekilde dondurma hammaddesi olarak kullanılır. Özellikle Maraş Dondurması olarak bilinen dondurmaya tat ve koku kazandıran, dünyada sadece Kahramanmaraş’ın dağlarında yetişen bir orkide türünden elde edilen saleptir.
Salebin Faydaları
Kış hastalıklarıyla savaşan salebin tüm yararlarını da sayalım:
– Soğuk algınlığına ve bronşite iyi geliyor.
– Üzerine zencefil eklenerek içildiğinde öksürüğü kesiyor.
– Hazmı kolaylaştırıp bağırsakları düzenliyor.
– Kanı temizliyor.
– İshali kesiyor.
– Zihni çalıştırma gücünü arttırıyor.
– Regl dönemlerini düzenliyor.
– Afrodizyak etkisi bulunuyor.
