Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Nedir?
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), savaş suçları, soykırım, insanlığa karşı işlenen suçlar ve saldırı suçları gibi en ağır uluslararası suçları yargılamak için kurulmuş bir mahkemedir. Kuruluş belgesi Roma Statüsü olan UCM, uluslararası insancıl hukukun korunmasını sağlamayı amaçlamaktadır.
UCM Ne Zaman Kuruldu?
UCM, 1 Temmuz 2002 tarihinde kurulmuş ve 11 Mart 2003 tarihinde çalışmalarına başlamıştır. Merkezi, Hollanda’nın Lahey kentindedir. Mahkeme, “Ev Sahipliği Anlaşması” çerçevesinde burada faaliyet göstermektedir. Bugün itibarıyla, UCM’ye taraf olan ülke sayısı 124’tür.
UCM Kimleri Yargılayabilir?
UCM, yalnızca bireyleri yargılayabilir; devletleri yargılama yetkisine sahip değildir. Mahkemenin yargılayabileceği bireyler, genellikle taraf ülke vatandaşlarıdır. Ancak, bir kişinin UCM’de yargılanabilmesi için suçun Roma Statüsü kapsamına girmesi ve ilgili devletin bu suçları kovuşturamamış ya da kovuşturmak istememiş olması gerekmektedir.
UCM’nin Yargı Yetkisi ve İlkeleri
- Non bis in idem İlkesi: Bir kişi, aynı suç için iki kez yargılanamaz. Eğer fail kendi ülkesinde yargılanmışsa, aynı suç için UCM’de yargılanması mümkün değildir.
- Kapsamı: UCM, aşağıdaki suçları yargılar:
- Soykırım Suçları
- Savaş Suçları
- İnsanlığa Karşı İşlenen Suçlar
- Saldırı Suçları
UCM’nin Amacı
UCM’nin temel amacı, ağır uluslararası suçlara karşı hukukun üstünlüğünü sağlamak ve bu suçların cezasız kalmasını önlemektir. Aynı zamanda, insan haklarının korunmasına ve uluslararası barış ve güvenliğin güçlendirilmesine katkı sağlamayı hedefler.
Roma Statüsü’nün Dibace bölümünde, mahkemenin yargı yetkisine giren suçların, yeryüzünde işlenmiş en ciddi suçlar olduğu ve bu suçların dünya barışını, güvenliğini ve esenliğini tehdit ettiği vurgulanmaktadır.
UCM’nin Önemi
- yüzyılın sonlarında kurulup, 21. yüzyılda uluslararası insancıl hukukun uygulanmasına liderlik eden UCM, cezasızlık kültürüne karşı önemli bir adım olarak kabul edilmektedir. Savaş ve insanlık suçları gibi ağır ihlallerin faillerini yargılayan bu mahkeme, insan haklarının korunmasında uluslararası iş birliğini güçlendirmektedir.
