Dünya ekonomi piyasalarında dolar kurundaki aşırı dalgalanmalar demir fiyatlarını da olumsuz etkiledi. Ülkemizde ve ilimizde son dönemde hızla ilerleyeni inşaat sektörünün en önemli hammaddesinden birisi olan demirin artan fiyat artışının inşaat sektörüne olan etkisini Dalgar Demir Ticaretin İşetme Sahibi Osman Dalgar Burdurweb Dergisine değerlendirmede bulundu.
Osman Dalgar Bey, son dönemde demir fiyatlarındaki bu kadar hızlı artışın neye bağlıyorsunuz?
Türkiye, dünyanın dokuzuncu çelik ihracat eden ülkeler arasında yer almaktadır.Bu kadar üretim olmasına karşı demir fiyatlarının neden yükseldiğini söylemek gerekirse, bu artışın sadece tek bir etmen yüzünden olduğunu söylemek yanlış olur.Son dönemde demir fiyatlarındaki artışın birden fazla etmenin birleşerek, demir fiyatlarını yukarıya doğru artış göstermesini sağladı.Demir fiyatlarındaki en büyük artışın sebebi ise demir üreticilerinin ürettikleri demirin büyük kısmını ihraç etmesi. Türkiye’de üretilen yaklaşık 38 milyon ton çeliğin 18 milyon tonu inşaat demiri olmasına rağmen Türkiye’de yaklaşık 10 milyon ton inşaat demirine ihtiyaç duyan sektör demir bulmakta sıkıntı yaşıyor. Türkiye’de üretilen yaklaşık 26 milyon tonu elektrikli arak ocakları, kalanı demir-çelik tesisleri yoluyla sağlanmaktadır. Dünyanın 9’uncu büyük çelik ihracatçısı olan Türkiye’nin 1 milyar dolarlık ABD pazarı bulunmaktadır. Dünya’da demir-çelik piyasasını belirleyen ülke ise Çin’dir. Çin’in dünya piyasasında belirleyici olmasının en büyük nedeni üretiminin yüzde 80’ini demir cevheriyle, yüzde 20’sini hurda ile gerçekleştiriyor. Türkiye’de üretimin yüzde 90’a yakını hurda ile yapılıyor. Türkiye’de hurda ile üretim fabrikaların hammadde ihtiyaçlarının bir kısmını hurda ithalatı ile bir kısmını ise iç piyasadan hurda alımı yaparak gerçekleştirmektedir.Son dönemde yaşanan kur artışı ithal hurda alımında da ise maliyet artışını sebebiyet verdi.Bu da demir fiyatlarını yukarıya doğru çekti.
Artan demir fiyatlarının inşaat sektörüne etkisi ne olur?
İnşaat sektöründeki en büyük hammaddelerden olan demir ve betondaki fiyat artışlar sektörü olumsuz yönde etkiledi.Bu da inşaat sektöründeki maliyetlerin artmasını sağladı Bu maliyetler öyle ya da böyle ilerleyen zamanda fiyatlara yansıyacaktır. Piyasanın daralması nedeniyle fiyat artışını çok hissetmedik ama zaman içinde bu fiyatlara yansıyacağı kesin. Maliyetlerdeki artışlar müteahhit firmaları çok büyük sıkıntıya soktu. Artan maliyetler karşısında tedbir alınmalı. Çok yakın zamanda bir çok inşaat şirketi bu maliyetler yüzünden el değiştirme ya da kapanmak zorunda kalabilir. Neredeyse ikiye katlanan demir maliyetleri, inşaatların yarım kalmasına sebep olacak seviyeye geldi. İnşaatçıyı faiz değil, demir fiyatları batıracak.
Demir fiyatları inşaat maliyetlerini ne kadar etkiliyor?
Şu anki demir tonunun 3.450 liradan varsayarsak eğer Yaklaşık 1000 metrekarelik bir inşaatta 34 ton demir kullanılıyor. Bir daireyi 100 metrekare olarak düşünürsek 3,4 ton demire ihtiyaç oluyor. Bu da hemen teslim demirde 11.730 TL’lik bir maliyet anlamına geliyor. Eğer demir fiyatları 2.500 TL fiyatta kalsaydı, 6.500 TL’ye mal olacaktı. Yani demirdeki artışın daire başına maliyeti yaklaşık 5.230 TL. Ancak konut projesi dışındaki, köprü-otoyol gibi inşaatlarda bu maliyet farkı daha çok hissediliyor. Çünkü hem konut projeleri gibi yüksek kar oranları yok, hem de demir maliyetin önemli bir kısmını oluşturuyor.
****
Makale yayın tarihi: 15 Ağustos 2018
