Türkiye, bulunduğu coğrafyadaki ulaşım olanakları, doğal güzellikleri, turizm ve eğlence imkanları nedeniyle çekici bir ülke. İstanbul, tanınmış bir şehir olarak dünyanın her yerinden yatırımcıların ilgisini çekiyor. Avrupa ile Asya’nın buluştuğu noktada bulunan ülkemiz, gayrimenkul yatırımları için de fırsatlarla dolu bir yer.
Salgın döneminden önceki son birkaç yılda emlak fiyatlarının yerinde sayması ya da çok düşük oranda artış göstermesinin yanında Türk Lirası’nın de değer kaybetmesiyle Türkiye’deki emlak fiyatları yabancılar açısından çok cazip hale gelmişti. Bu süreçte hükümetin özellikle yabancıları emlak yatırımına teşvik etmek için getirdiği yasal düzenlemeler, yabancı uyruklulara yapılan konut satışlarındaki artış eğilimi devam ettirdi. Yabancı uyruklu gerçek kişilere herhangi bir yatırım miktarı sınırlaması olmaksızın oturma izni verilmekte ve istendiğinde yenilenmekte. 250 bin ABD Doları ve üzerinde gayrimenkul alımı yapan ve bunu 3 yıl boyunca satmamayı taahhüt eden yabancı uyruklu kişiler ve aileleri altı ay içinde Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı hakkı kazanmaktalar. Yatırım limitleri ile vatandaşlığı kolaylaştıran mevzuat değişiklikleri nedeniyle 2020 öncesinde yabancılara konut satışları hızlandı. Mütekabiliyet Yasası’nın çıktığı 2012’den itibaren geçen sekiz yıl içerisinde yabancıların Türkiye’de aldığı konut sayısı 250.000 rakamına dayandı.
TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu) tarafından açıklanan verilere göre, ülkenin en kalabalık şehri olan İstanbul, yabancı alıcılar için ilk tercih olmaya devam etti 2020’de yabancı uyruklulara yapılan konut satışları bir önceki yıla göre yüzde 10,3 azalarak 40.812 oldu. Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 19.175 konut satışı ile İstanbul aldı. İstanbul ilini sırasıyla 7.735 konut satışı ile Antalya, 2.746 konut satışı ile Ankara ve 1.340 konut satışı ile Bursa izledi. 2020 yılında en fazla konut satışı yapılan yabancı uyruklular İran ve Irak vatandaşları oldu. Türkiye’de konut sahibi olan İran vatandaşı sayısı 7.189 olurken konut satın alan Irak vatandaşı sayısı 6.674 oldu.
Salgından önce de durgunluk yaşayan emlak piyasasında Pandemi ile birlikte konut satışları Mayıs 2020 öncesinde son yılların en düşük seviyelerine geriledi. Türkiye genelinde konut satışları 2020 Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 55,5 oranında azalarak 42.783 oldu. Koronavirüs salgını öncesi Türkiye genelinde ve İstanbul’da konut fiyatlarındaki artış oranı enflasyonun altında kalırken, genel konut piyasası durgun bir dönemdeydi. Kentsel dönüşüm projeleriyle yaratılan arz fazlası da genel olarak konut fiyatlarındaki sınırlı yükselişi etkiledi. Üst gelir gruplarına yönelik konutlara olan talebin üzerindeki arz fazlası, fiyatlar üzerinde baskı oluşturmaya devam etti. Hükümetin salgının ekonomik etkileri ile mücadele kapsamında uygulamaya koyduğu önlemlerle birlikte düşük faiz kampanyaları ve birikmiş talep sonucu konut satış adetlerinde Mayıs ayından itibaren hızlı bir yükseliş gerçekleşti. Öyle ki TÜİK tarafından açıklanan verilere göre Temmuz ayında Türkiye geneli konut satış adedi 229.357 olurken bu rakam bir önceki yılın aynı ayına göre %124,3 artış gösterdi. Bu talep patlamasıyla birlikte fiyatlar da hızla tırmandı. 2019’un aksine konut metrekare satış fiyatları 2020 yılında enflasyon oranının üzerinde bir artış gösterdi.
Geçtiğimiz sene kent geneli dikkate alındığında konut fiyatlarının en fazla artış gösterdiği ilimiz yazlık konutların yoğun olarak bulunduğu Muğla oldu. Onu sırası ile Antalya, Gaziantep, Aydın ve Kahramanmaraş izledi. Muğla yüzde 65 düzeyindeki konut fiyatları artış oranı ile ilk sırada yer aldı. Antalya’da bu oran yüzde 57 olurken Gaziantep’te yüzde 54, Aydın’da yüzde 53 düzeyinde oluştu. Kahramanmaraş’ta ise konut fiyatlarındaki yıllık artış oranı yüzde 47 seviyesinde gerçekleşti.
İnternet üzerinde yer alan Türkiye’deki neredeyse tüm emlak ilan verilerini tek bir yerde buluşturan Flatfy, elde ettiği istatistiki verileri periyodik olarak kamuoyu ile paylaşıyor. Flatfy’ın yayımladığı raporlar, pazarı yönlendiren faktörler ve ileriye dönük fırsatlar gibi pazardaki temel trendlere ışık tutuyor.
Yeni Konut Satışlarında Düşüş
2013’ten 2019’a kadar aylık ortalama 48.758 adet olan yeni konut satışları, 2020’nin Temmuz ayında 67.937 olurken Aralık ayında 36.898 adede düştü. On iki aylık ortalama ise 39.145 şeklinde gerçekleşti.
Türkiye genelinde yeni konut satışları 2020’nin genelinde bir önceki yıla göre yüzde 8,2 düzeyinde azalış gösterdi. Aynı dönemde ikinci el konut satışlarındaki artış oranı yüzde 23 oldu.
2021 Beklentileri
Konut piyasasının mevcut durumuna baktığımızda İstanbul başta olmak üzere şehir merkezlerinde imar amaçlı kullanılabilir arsa azlığı nedeniyle müteahhit firmaların büyük ölçekli projelerle çevre lokasyonlara ve diğer illere kaymaya başladığını görüyoruz. TOKİ (Toplu Konut İdaresi Başkanlığı), düşük ve orta gelirli haneler için sosyal konut sağlamaya odaklanan toplu konut geliştirme ve yenileme projelerine devam ediyor. Ancak yeni konut piyasası ile ilgili olarak yatırımlarda yavaşlama trendinin devam etmesi nedeniyle fiyatlardaki yükselişin devam edebileceğini göz ardı etmemek gerekiyor. Aşılama çalışmalarında toplumsal bağışıklığı sağlayacak düzeye ulaşılması ile salgının atlatılmasında önemli bir yol alınması durumunda diğer tüm sektörlerle birlikte inşaat sektöründe de hızlı bir toplarlanma gözlemleyebiliriz.
Bunun yanında bazı bölgelerde hızlı kentleşme nedeniyle yanlış şehir planlaması ve zayıf altyapının yanında depreme dayanıklı evler için oluşan talep de geleceğe dönük olarak büyük bir potansiyel oluşturuyor. Salgının etkileri ve evden çalışma pratiğinin artması ile birlikte villa tipindeki bahçeli evlere yönelik olarak artan talep yatay mimariye dönüşün habercisi olabilir.
İnşaat sektörü, hükümetten yeni konut satışlarının desteklenmesi için bir önceki yıl sunulan teşviklere benzer destekleri 2021 senesinde de bekliyor. Bu teşviklerin özellikle sıfır konut satışlarına özel olarak düzenlemesi konusunda çağrıda bulunuyorlar.
2015 yılında kurulan ve dünya genelinde faaliyet gösteren bir emlak arama motoru olan Flatfy sitesine tr.flatfy.com adresinden ulaşılabilmektedir. Ülkemizde bulunan birçok emlak ilan sitesinde yayımlanan en güncel ilanları toplayarak tek bir uygulama üzerinden sunan Flatfy için emlak ilanlarının Google’ı da denilebilir.
